วันอาทิตย์ที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2554

ประวัติไททรงดำ

         ชาวไทยทรงดำ เป็นชนเผ่าไทยกลุ่มหนึ่งซึ่งมีถิ่นฐานดั้งเดิมอยู่บริเวณดินแดนสิบสองจุไทย ในเวียดนามเหนือปัจจุบัน คนไทยมักเรียกพวกเขาว่า 'ลาวโซ่ง' หรือ 'ไทยโซ่ง' เนื่องจากอพยพผ่านมาทางประเทศลาว ซึ่งคำว่า โซ่ง เป็นคำที่ถูกเรียกตามชุดแต่งกายเพราะนุ่งส่วงดำหรือกางเกงสีดำ ปัจจุบันนิยมเรียกว่า 'ไทยทรงดำ'
         ครั้งอดีตสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี(พ.ศ. 2322) ได้กวาดต้อนไทยดำพร้อมลาวในเวียงจันทน์และเมืองพวนมาอยู่ที่ธนบุรี ต่อมารัชกาลที่ 3 ได้โปรดเกล้าฯ ให้ลาวเวียงอยู่ที่ จ.ราชบุรี ลาวพวนอยู่ที่ธนบุรี และให้ไทยทรงดำไปตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนอยู่ที่จังหวัดเพชรบุรี และสืบลูกหลานมาเป็นไทยทรงดำเมืองเพชร ซึ่งตั้งบ้านเรือนกระจายอยู่ในเขตอำเภอเมือง บ้านแหลม บ้านลาด ท่ายาง หนองหญ้าปล้อง แต่ที่หนาแน่นที่สุดคือที่อำเภอเขาย้อย แถบบ้านห้วยท่าช้าง, หนองปรง, หนองจิก, ทับคาง, ดอนทราย และหนองชุมพลตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา แม้อิทธิพลจากภายนอกจะเข้ามาครอบงำมากขึ้น ทำให้คนรุ่นใหม่ต้องปรับตัวไปตามยุคสมัย แต่ชาวไทยทรงดำรุ่นก่อนๆ ยังคงดำเนินวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและรักษาประเพณีเดิมไว้ได้อย่างเหนียวแน่น โดยเฉพาะการแต่งกาย อีกทั้งยังพยายามสืบทอดประเพณีวัฒนธรรมอันงดงามสู่ลูกหลานคนรุ่นใหม่ ไม่ให้ถูกกลืนไปตามกระแสวัฒนธรรมสมัยใหม่ จนหลงลืมรากเหง้าของตนเอง
นายพนัส ล้วนเมือง กำนันตำบลหนองปรง จ.เพชรบุรี เล่าว่า ปู่ย่าตายายเคยเล่าให้ฟังว่า เมื่อมาถึงเมืองเพชรบุรี ประมาณปี พ.ศ. 2322 ได้อพยพจากบ้านท่าแร้งมาอยู่ที่บ้านหนองปรง จ.เพชรบุรี จนถึงปัจจุบัน ส่วนใหญ่วิถีชีวิตของชาวไทยทรงดำบ้านหนองปรงมีวัฒนธรรมที่สืบทอดมาจากแหล่ง ที่อยู่เดิมของพวกเรา ตั้งแต่การทำไร่ ทำนา ถือเป็นอาชีพหลักของชาวไทยทรงดำ ส่วนวิถีชีวิตด้านอื่นๆ เช่น เรื่องเครื่องนุ่งห่ม การแต่งกาย ภาษา วัฒนธรรม ยังคงรักษาและสืบทอดจากบรรพบุรุษมาจนถึงปัจจุบัน แต่พวกเราเริ่มมามีวัฒนธรรมใหม่เกิดขึ้น โดยการนับถือศาสนาพุทธควบคู่กับการนับถือผีบรรพบุรุษ จากเมื่อก่อนจะนับถือผีบรรพบุรุษอย่างเดียว

"การนับถือผีบรรพบุรุษเกี่ยวโยงในด้านความเชื่อ เป็นวัฒนธรรมที่สืบทอดมา เป็นปัจจัยหลักที่ทำให้การดำรงอยู่ของชาวไทยทรงดำสูญเสียวัฒนธรรมไปช้า ที่สุด มีวัฒนธรรมเป็นสิ่งยึดเหนี่ยว ซึ่งพิธีเสนเรือนหรือพิธีเซ่นผี นิยมทำ 2-3 ปีต่อครั้ง จะยกเว้นเฉพาะเดือน 9 และ เดือน 10 เท่านั้นที่จะไม่มีการประกอบพิธีเซ่นผี ส่วนใหญ่พิธีเสนเรือนจะทำ 3 วัน ซึ่งนอกจากถือผีก็จะมีวัฒนธรรมในด้านการสังสรรค์รื่นเริง การไปมาหาสู่กับญาติพี่น้อง

          สัญลักษณ์การแต่งกายของไทยทรงดำ จะเห็นชัดเจนว่า ใช้เสื้อแบบเดียวกัน ส่วนใหญ่จะใช้สีขาวและสีดำ ใช้สีอื่นเพียงให้สวยงาม ผู้หญิงมักจะนุ่งผ้าซิ่นลายแตงโม และมวยผมเกล้าไว้บนศรีษะ ซึ่งจะมีลักษณะแตกต่างจากคนไทยหรือคนเชื้อสายอื่นๆ ทั่วไป

          ส่วนภาษาพูดที่ใช้โต้ตอบกัน ก็เป็นภาษาไทยดำ ที่มีลักษณะเฉพาะ ส่วนภาษาเขียนมีคนรู้เรื่องภาษาเขียนน้อยมาก








นายศรชัย ทองแดง
นายณัฏฐพล  จันทร์พงษ์

เครื่องแต่งกาย

เครื่องแต่งกายผู้หญิง                 

          หญิงจะมีผ้าซิ่นลายแตงโม  ประกอบผ้า 3  ชิ้น คือ  ตีนซิ่น  ตัวซิ่น  หัวซิ่น หญิงแต่ละวัยนุ่งไม่เหมือนกัน  ดังคำกลอนของชาวไทยทรงดำว่า  “ สาวน้อยขอดซอย  เอื้อมไหล่สาวใหญ่  ๆ นุ่งซิ่นต่อหัว  สาวมีผัวนุ่งซิ่น 2  ซ้อน “
เครื่องแต่งกายผู้หญิงไททรงดำ

        เสื้อหญิงก็มีเสื้อก้อมกับเสื้อฮี  เสื้อฮีหญิงใช้เย็บนุ่งได้    2   ด้าน  ด้านมงคลมีลวดลายน้อย   ด้านอวมงคลมีลวดลายมาก  และใช้คลุมหลังโลงศพเวลาตาย   ปกติใช้เสื้อก้อมเป็นเสื้อแขนยาวคอตั้งติดกระดุม 9   เม็ด หรือ 1  เม็ด  ตรงสาบเหนือสะดือจะเว้าประมาณ  1  นิ้วครึ่ง  เพื่อโชว์หน้าท้องและเข็มขัดเงิน  สีที่ใช้แต่งเสื้อฮี  หรือทำหน้าหมอนจะมีสีหลัก 4  สี คือ แดงเลือดหมู  สีส้ม  สีเขียว และสีขาว
        ผ้าสไบสาว ๆ ใช้ผ้าสี  คนมีอายุจะใช้ผ้าเปียวหรือผ้าฮ้างนมสีดำ  ซึ่งเป็นดอกสวยงาม  การนุ่งผ้าซิ่นจะนุ่งหน้าสั้นหลังยาว  สองชายพับมารวมตรงหน้าและพับตลบหลังทับกันตรงหน้าท้อง  สะดวกในการเดินและทำให้เนื้อผ้าซิ่นไม่แยก  เวลาทำงานหนักมักใช้สะไบคาดเอว เน้นความเข้มแข็งทะมัดทะแมง   หญิงไทยทรงดำขยัน   เวลาตายจะนุ่งผ้าซิ่นให้ศพ 3  ผืนต้องเป็นซิ่นลาวและมีผ้าไหมปิดหน้า   ถ้าไม่มีจะถูกผู้ใหญ่ในชุมชนตำหนิติเตียน

เครื่องแต่งกายผู้ชาย

        กางเกงชายมี  2 แบบ ขายาว เรียก “ส้วงขาฮี “ , ขาสั้น เรียก  “ส้วงก้อม “ (คำว่า ก้อม หมายถึงสั้นหรือพอดีตัว)   ส้วงก้อม  คล้ายกางเกงขาก๊วยของจีน
เสื้อมี  2  แบบ เสื้อไท เป็นเสื้อคอตั้ง  แขนยาวรัดเอว  ปลายย้วยเล็กน้อย  ติดกระดุมเงิน 2 ซุม ซุ่มละ 9 เม็ด  เสื้อฮี  เป็นเสื้อคอกลมแขนยาว  ตัวยาวมาปิดก้น ความงามอยู่ด้านข้างโชว์ลายซึ่งเรียกว่า “  คอกุด “  เสื้อฮีชายใส่ได้ด้านเดียว
เครื่องแต่งกายผู้ชายไททรงดำ


       เสื้อฮีใช้ในพิธีสำคัญ  ผู้ชายจะนุ่งกางเกงขายาวสีดำ ที่เรียกว่า  “ ส้วงขาฮี “    เสื้อผ้าฝ้ายย้อมครามตัวเสื้อเข้ารูปเล็กน้อย  ผ่าหน้าตลอด   ความยาวคลุมสะโพกด้านข้างผ้าขึงเอว  คอเสื้อเป็นคอกลมติดกุ๊นรอบคอด้วยไหมสีแดง   ตรงคอเสื้อมีกระดุมติดไว้ 1 เม็ด  แขนเสื้อเป็นแขนกระบอกยาวปักตกแต่งรักแร้   และด้านข้างของตัวเสื้อด้วยไหมสีต่าง ๆ ติดกระจกชิ้นเล็ก ๆ ตามลวดลายอย่างสวยงาม  ใช้ในงานพิธีสำคัญ เช่น  งานตาย   งานแต่งงาน  งานเสน   เป็นต้น